MADENİ YAĞLARDA VİSKOZİTE

Viskozite en genel anlamda, bir akışkanın akışkanlık özelliğinin inceliğinin/kalınlığının basınç ve sıcaklık değişimlerindeki değişimi, akış hızıdır. Yağın viskozitesi ile sıcaklık ters, akış hızı ise doğru orantılıdır. Sıcaklık arttıkça yağın viskozitesi düşecek (incelecek) akış hızı viskozitenin düşmesi oranında artacaktır. Düşük sıcaklıklarda ise tam tersi durum oluşacaktır.

MADENİ YAĞLARDA VİSKOZİTE İNDEKSİ (VI)

Madeni yağların viskozitelerinin sıcaklık değişimlerinden ne kadar etkilendiğini belirten değerdir. Viskozite indeksi yüksek olan yağlar çalıştıkları ortamlarda oluşan sıcaklık değişimlerinden çok az etkilenirler.Viskozite değişimleri minimum olacağı için maksimum performansla görev yapmaya devam ederler.

MADENİ YAĞLARDA VİSKOZİTE SINIFLANDIRMALARI

Madeni yağların viskozite sınıfları farklı standartlar ve farklı uluslararası otoritelerce tanımlanmış olup, viskozite sınıfları madeni yağların cinslerine gore tanımlandıkları standartlar üzerinden takip edilmektedir.

MOTOR YAĞLARINDA VİSKOZİTE SINIFLARI

Motor Yağlarında viskozite sınıfları, (API) American Petroleum Institute (Amerikan Petrol Enstitüsü) tarafından, (SAE) Society of Automotive Engineers (Otomotiv Mühendisleri Birliği)‘nin SAE J300 sınıflandırma standardına gore tanımlanır. SAE J300 sınıflandırması yağların soğuk ve sıcak çalışma ortam sıcaklıklarındaki özelliklerine gore gruplandırma yapmak üzere kurulmuştur. Buradan hareketle tek dereceli monograde yağlar ve çok dereceli multigrade yağlar çalışma ortam sıcaklıklarına ve viskozitelerine gore gruplandırılmışlardır. Yağın düşük sıcaklıklardaki akış özellikleri ile birlikte çalışma veya ortam ısısının yükseldiği andaki akış özellikleri birlikte tanımlandığında her iki sıcaklık değerinde tanımlanan viskozite değerlerine gore multigrade yağlar sınıflandırılmış olup, bölgesel özelliklere gore ihtiyacı karşılayacak uygun viskozitedeki yağların seçimi yapılabilir. Örneğin, 10W-30 multigrade motor yağı, soğuk ortam koşullarında 10W özelliklerini karşılamakla birlikte sıcak ortam şartlarında SAE 30 viskozite yağ özelliklerini de taşımaktadır. Bu özellik sadece multigrade yağlarda olup, tek dereceli monograde yağlarda bulunmamaktadır. Örneğin SAE 40 viskozite değerindeki motor yağı, pompalama sınır sıcaklık değeri açısından sadece sıfır derecenin üzerindeki sıcaklıklarda çalışabilmekteyken, sıfırın altındaki sıcaklık değerlerinde görev yapabilmesi söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle motor üreticileri, kullanım kılavuzlarında teknik olarak motor teknolojisine uygun ve bölgesel çalışma sıcaklıkları sınır değerlerinde görev yapabiliecek viskozite değerinde yağ kullanılmasını tanımlayıp tavsiye ederler. Günümüz şartlarında ve teknolojik koşullarında monograde motor yağları çok az kullanılmakta, multigrade motor yağları tercih edilmektedir.

UYGUN VİSKOZİTE DEĞERLERİNDE MOTOR YAĞI SEÇİMİNİN ÖNEMİ

Kullanılacak Motor Yağı’nın Olması Gerekenden Daha Yüksek Viskozitede Seçilmesi Durumunda :

• Motorun ilk çalıştırılmasında zorluk, buna bağlı olarak akü ömrünün kısalması ve marş sisteminin olması gerekenden daha once yıpranması.

• Motor ısısının düşük olduğu ilk çalıştırma zamanlarında, daha fazla aşınma.

• İlk çalışma dönemlerinde güç ve verim kaybı, yeterli güç ve verime daha uzun sürede ulaşılması.

• Yağ pompası ömrünün kısalması.

• Yakıt tüketiminde gereksiz artış. Kullanılacak Motor Yağı’nın Olması Gerekenden Daha Düşük Viskozitede Seçilmesi Durumunda :

• Yağın yeterli yağ filmi oluşturamaması nedeni ile gereğinden hızlı aşınma.

• Gerekli yağlama basıncının sağlanamaması nedeni ile gereğinden hızlı aşınma ve gürültülü çalışma.

• Yağ tüketiminde ve yağ kaçaklarında gereğinden fazla artış

OTOMOTİV DİŞLİ YAĞLARINDA VİSKOZİTE SINIFLARI :

Otomotiv Dişli Transmisyon Yağlarında da viskozite sınıfları, (API) American Petroleum Institute (Amerikan Petrol Enstitüsü) tarafından, (SAE) Society of Automotive Engineers (Otomotiv Mühendisleri Birliği)‘nin SAE J 306 sınıflandırma standardına gore tanımlanmaktadır. SAE J306 sınıflandırması dişli transmisyon yağlarının soğuk ortamlardaki viskozite özelliklerini tanımlayarak yağların sınıflamasını tanımlamaktadır. Yağların viskozite değeri 150.000cP olarak sabitlenmekte ve bu değeri sağlayıp koruyabileceği çalışma sıcaklıkları yağların viskozitelerine gore tanımlanmaktadır. Multi grade motor yağlarında olduğu gibi, multi grade (80W-90, 85W-140) otomotiv dişli yağlarında da, standartta tanımlanan 150.000 cP viskozite değeri her iki viskozite değeri aralığında sağlanmaktadır. Diğer bir değişle multi grade otomotiv dişli yağları da soğuk ve sıcak ortamlarda viskozite özelliklerini muhafaza ederek görev yapma yeteneklerine sahiptirler.

ENDÜSTRİYEL YAĞLARDA VİSKOZİTE SINIFLARI :

Hidrolik Sistem Yağları, Türbin Yağları, Kapalı Sistem Dişli Kutusu Yağları gibi, Endüstriyel Yağların Viskozite Sınıfları genel olarak (ISO) International Organization for Standardization (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu) tarafından yapılan viskozite sınıflandırmaları ile tanımlanmaktadır. Endüstriyel yağların ISO Viskozite Sınıflandırılmasında, ürünlerin 40ºC sıcaklıktaki kinematik viskozite değerleri esas alınmaktadır. ISO VG sınıflandırılmasında VG: Viscosity Grade İngilizce terimi, dilimizde ISO VS olarak da kullanılmakta olup, buradaki “VS“ uzantısı Türkçe olarak viskozite sınıflandırması anlamında kullanılmaktadır.